Yönetici Ölçme

Son Güncelleme (Cuma, 23 Mayıs 2014 12:16) EDİTÖR: M. Muhammet KABAR tarafından yazıldı. Pazar, 01 Mart 2009 15:11

YÖNETİCİ  ÖLÇME (THE ADMİNİSTRATOR MEASUREMENT)

GİRİŞ (Entrance) :

Yönetici  ölçme;  yöneticilerin,   belli  bilimsel  veriler  ve  kıstaslar içerisinde  başarılarını  ve başarısızlıklarını  ölçme  demektir.

Başka  bir  deyişle  yönetici  ölçme;   yöneticilerin,  olumlu veya  olumsuz  yönlerini,  eksik   veya  fazla   yönlerini,  takdir  edilecek   veya edilmeyecek   yönlerini  ortaya  koyan  bilimsel  bir tekniktir.

K. CHOWDRHY'a  göre;   yöneticinin  başarısı,  onun  sorumlu olduğu  grubun başarısıdır.    E. H. SHELL' e   göre    ise,   yönetici    başkaları tarafından   yapılan   işlerin   sorumlusu   olan  kişidir.  O  halde  yöneticinin  başarısı kendi  yönetiminde  çalışan  personelin  bilgi,  beceri,  yetenek ve  başarılarını yükseltebildiği  ölçüde  artacaktır.(1)

Yönetici  ölçmede;  genellikle,  yönetici  geliştirmede  kullanılan

teknikler  ile  ankete   ve  analize  dayalı  diğer  bazı  bilimsel  teknikler  kullanılır.

Yönetici ölçmede  kullanılan teknikleri şöyle sıralayabiliriz;

1-  Testle ölçme,

2-  Smith ölçeği,

3-   Fiedler modeli,

4-   Yönetsel ölçek.

1-   TESTLE ÖLÇME (The Measurement by testing):

Bireysel olarak ve grupsal olarak üst kademe yöneticilerini, orta kademe yöneticilerini ve alt kademe yöneticilerini testle ölçmek mümkündür. Bu yöntemde;  test uygulayacağımız yöneticilere yönelik testler belirlendikten sonra, yöneticiler tarafından cevaplandırılır. Cevaplandırma sonucu elde edilen sonuçlar bilimsel yöntemlerle analiz edilerek ölçme yapılır.

Yöneticilere yönelik olarak hazırlanacak testler;  genellikle düşünce, davranış ve uygulamaları analiz edebilecek nitelikteki psikoteknik myöntemlerle hazırlanır.

Prof. İlhan Erdoğan'a göre,  yöneticilere uygulayacağımız testlerin nitelikleri şöyle olmalıdır;(2)

• Yöneticiyi tanımaya yönelik testler,
  • Yöneticinin adı soyadı,
  • Yöneticinin yaşı
  • Yöneticinin görev süresi,
  • Yöneticinin öğrenim durumu,
  • Yöneticinin yöneticilik eğitimi,
  • Yöneticinin yöneticilik eğitiminin yeterliliği,
  • Yöneticinin görev alanları,
  • Yöneticinin deneyim alanları,
  • Yöneticinin deneyim yöntemleri

gibi konulardan oluşur.

• Yöneticilerin; işletme amaçları ile aralarındaki bağıntıları ortaya  koyabilecek testler;
  • Yöneticinin işini sevip sevmediği,
  • Yöneticinin işletme amaçlarını benimseyip benimsemediği,
  • Yöneticinin amaçlarıyla işletme amaçlarının örtüşüp örtüşmediği,
  • Yöneticinin niteliklerinin o işletmeye uygun olup olmadığı

gibi konulardan oluşur.

• Yöneticiler ile yönetilenler arasındaki ilişkilere yönelik testler;
  • Yöneticinin personelle diyalogları,
  • Yöneticinin personelle uyumu,
  • Yöneticinin sevk ve idaresi,

gibi konulardan oluşur.

2-  SMİTH ÖLÇEĞİ (The Scale of SMITH):

SMİTH  Ölçeği;  PATRİCİA  C. SMİTH'in  ortaya  koyduğu önemli  bir  ölçme yöntemidir.Bu   yöntemde   yöneticiler   üç   boyutlu   bir   ölçüt düzenine   göre  değerlendirilmektedir. İlk iki boyut, yöneticinin almış olduğu kararları zaman ve örgüte etkisi açısından değerlendirirken üçüncü boyut kararların doğruluğunu yani faydasını ölçmektedir. Bu yöntem; fazlasıyla öznel olduğu, yöneticinin dışındaki etkenlerle ortaya çıkabilecek sonuçları yeterince ölçemediği nedeniyle eleştiri almaktadır.(3)

3-   FİEDLER   ÖLÇEĞİ (The Scale of FIEDLER):

FİEDLER ölçeğinde;  yönetici - yönetilen ilişkileri,  örgütteki görevlerin yapısı ile yöneticilerin hiyerarşik mevkileri arasındaki ilişkiler analiz edilmektedir. Bu modelde;

• Yöneten ile yönetilen arasındaki diyaloglar,
• Yöneticilerin görevlerinin niteliği,
• Yöneticilerin yetkileri ve yetkilerin niteliği,
• Yöneticinin işe yönelik davranışları,
• Yöneticinin yöneticilere yöneleik davranışları ve tutumları analiz edilmeye çalışılmaktadır.(4)

4-   YÖNETSEL  ÖLÇEK (The Administrative Scale)

Yönetsel ölçek;   ROBERT  BLAKE  ve  JANE  S. MOUTON tarafından  geliştirilmiş önemli bir yöntemdir. Bu yönteme göre;  bir yönetici için iki önemli değişken vardır. Bunlar;

• Üretim ile ilgili problemleri çözme,
• Yönetilen kişilerle iyi ilişkiler kurma ve uyum.

Yönetsel  ölçekte;  yöneticinin  bu  iki  değişken  ile  ilgili olan  başarısı  ve  değişkenler  arasındaki  ilişkiler   analiz  edilerek incelenmektedir.(5)

SONUÇ (The Outcame)

Yönetici  ölçme;  başta  liderler  ve  işletme  sahipleri  olmak üzere  her   nitelikteki  ve  her  kademedeki  yöneticiler  için  son  derece  önemli ve  hassas  bir   konudur. Yöneticilerin,  kendi  yöneticilik  bilgi  ve  becerilerinin  hangi seviyede  olduğuna yönelik  araştırmalara yeşil  ışık  yakmaları   ve  izin  vermeleri, yönetimin  kalitesini artırıcı  bir  unsur  olarak ortaya  çıkmaktadır. İdeal  bir  yönetici;  görev  yaptığı  her  an  genel yönetim  ilkeleri  ve  işletme amaçları  açısından  başarılı  olup  olmadığını sorgulamalı  ve  ona  göre  hareket  etmelidir.

______________________________________________________________

1-Prof.Dr.URAL SÖZEN; Yönetici değerlemede personel seçiminin bir faktör olarak

kullanılması, Ankara, 1973, Sah: 38-40

2-Prof. Dr. İLHAN ERDOĞAN; İşletmelerde kişi değerlemede psikoteknik, Ankara, 1990,

Sah: 80-81

3-Prof. Dr. URAL SÖZEN; Yönetici değerlemede personel seçiminin bir faktör olarak

kullanılması, Ankara, 1973, Sah: 36-37

4-Prof.Dr. EROL EREN; Yönetim Psikolojisi, İstanbul, 1989, Sah: 372-373

5-Prof. Dr. BİROL BUMİN; Amaçlara göre yönetim sistemi ile örgütsel gelişim,

Ankara, 1974, Sah:101-103